CENTRUM PSYCHOTERAPII ROZKWIT

Chyba każdy człowiek w jakimś momencie zadaje sobie pytania: Kim jestem? Jaki/jaka jestem? Czego chcę? Co jest dla mnie ważne?

Osoby, które odpowiadają na te pytania w stosunkowo spójny sposób w perspektywie dłuższego czasu, mają poczucie, że znają siebie, co daje im wewnętrzną stabilność oraz zdolność do realizacji długofalowych planów i zamierzeń. Nie wyklucza to oczywiście pewnej dozy wątpliwości i refleksji na temat własnych cech czy celów, która pozwala korygować własne zachowania czy zamierzenia i zmieniać się z upływem czasu.

Poczucie tożsamości a kryzysy psychiczne

Istnieją jednak przełomowe okresy lub wydarzenia w życiu, kiedy poczucie tożsamości może podlegać silnym wahaniom – jak dojrzewanie, rozpoczęcie pracy zawodowej, zawarcie związku małżeńskiego/partnerskiego, stanie się rodzicem, utrata bliskiej osoby, utrata pracy, rozwód, przejście na emeryturę i wiele innych. Wtedy ze względu na zmianę sytuacji życiowej potrzebujemy też często odnaleźć siebie na nowo, przedefiniować swoją tożsamość. Dotychczasowe sposoby myślenia o sobie mogą okazać się niewystarczające, a nawet ograniczające. Może pojawić się poczucie: “Nie wiem kim jestem”. Choć takie przejściowe zakłócenia poczucia tożsamości w gruncie rzeczy są rozwojowe, mogą być ogromnym wyzwaniem, przyczyniać się do utraty stabilności emocjonalnej, a nawet do kryzysu psychicznego. W takich wypadkach mogą wymagać okresowego wsparcia psychologicznego, które może być odciążeniem w tych trudnych momentach, pozwolić na bardziej płynne przejście i adaptację do nowej rzeczywistości.

Choć dla niektórych spójne poczucie tożsamości wydaje się oczywiste, to w toku rozwoju psychicznego jego budowanie jest dużym wyzwaniem. Nierzadko zdarza sie, że z powodu różnych okoliczności ten proces zostaje zakłócony.

Niestabilna tożsamość

Niektóre osoby nie miały tyle szczęścia, by móc zbudować stabilne poczucie tożsamości. Mogą mieć poczucie, że nie wiedzą, kim są, czego chcą i do czego dążą. Niektóre z nich mogą chaotycznie zmieniać wyobrażenia na swój temat i plany życiowe. Mogą miotać się pomiędzy różnymi wersjami siebie, przybierać różne maski zależnie od okoliczności, zewnętrznych wpływów. Mogą impulsywnie rzucać pracę czy zrywać relacje pod wpływem impulsu, że “To nie jestem ja” czy “Chcę zacząć swoje życie od nowa”. Inne, przeciwnie, mogą tkwić w inercji, stanie zawieszenia i niezdecydowania, niezdolne do nadania swoim działaniom żadnego konkretnego kierunku. Mogą trwonić swoje talenty i możliwości podczas gdy życie przecieka im między palcami.

Poczucie tożsamości a zaburzenia osobowości

Jeśli zakłócenia poczucia tożsamości mają charakter stały i utrzymują się przez wiele lat, najprawdopodobniej mamy do czynienia z jakimś rodzajem zaburzenia osobowości. Problemy w obszarze tożsamości są jednym z najważniejszych kryteriów wskazujących na zburzenia osobowości i im są one głębsze, tym bardziej prawdopodobna będzie diagnoza poważnego zaburzenia osobowości.

Poczucie tożsamości a psychoterapia

Psychoterapia psychodynamiczna daje wyjątkową okazję by wzmocnić czy odbudować poczucie tożsamości w kontekście stałej, wspierającej relacji z terapeutą. W tej bezpiecznej przestrzeni różne części osobowości, czasem sprzeczne ze sobą, mogą dojść do głosu i na nowo się połączyć, tworząc bardziej zintegrowaną, spójną całość. Dzięki temu poczucie chaosu czy zawieszenia i inercji może stopniowo ustąpić, pozwalając na lepszą znajomość siebie i bardziej świadome kierowanie własnym życiem.